Μετράτε 105 μέρες στο Υπουργείο Δικαιοσύνης και έχετε πλέον σχηματίσει μία ασφαλή εικόνα για τα προβλήματα της δικαιοσύνης . Ποιο θεωρείται ότι είναι το μεγαλύτερο από αυτά και πόσο εφικτή είναι η λύση του;
Γνώριζα αρκετά καλά την κατάσταση από την πολυετή εργασία μου ως δικηγόρος. Η ελληνική δικαιοσύνη έχει καθυστερήσει στον εκσυγχρονισμό και την ανανέωση των δομών της. Γι’ αυτό και το κορυφαίο σήμερα πρόβλημα της βρίσκεται στην ταχύτητα απονομής του δικαίου.
Ξέρετε, όσο και αν προσπαθούν και πασχίζουν καμιά φορά οι άνθρωποι, αν κινούνται και εργάζονται μέσα σε αναχρονιστικά πλαίσια, έχουν μειωμένη και αργή απόδοση. Αυτό συμβαίνει και με την ελληνική δικαιοσύνη, χωρίς να αποτελεί δικαιολογία για τις εξοργιστικές καθυστερήσεις που παρουσιάζονται κάποιες φορές. Κάποιοι δικαστικοί λειτουργοί πιστεύουν ότι ανεξάρτητη εξουσία σημαίνει ανεξέλεγκτη εξουσία. Προφανώς μια τέτοια αντίληψη είναι υπονομευτική για τη δημοκρατία. Η Παγκόσμια Τράπεζα στην ετήσια έκθεσή της για το 2020, τοποθετεί την Ελλάδα στην 146η θέση της παγκόσμιας κατάταξης αναφορικά με την ταχύτητα επίλυσης μιας διαφοράς στα Δικαστήρια. Αυτή είναι μια πολύ δυσάρεστη πραγματικότητα για τη χώρα.
Για ν’ αλλάξει ουσιαστικά αυτή η κατάσταση, απαιτούνται δραστικές παρεμβάσεις στην ορθολογική αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της Δικαιοσύνης, στην αναδιάρθρωση των δικαστικών σχηματισμών και στον τρόπο διοίκησης των δικαστηρίων, όσον αφορά στις μη δικαιοδοτικές λειτουργίες. Είναι υποχρέωση όλων, όσων σχετίζονται και διακονούν τον θεσμό, να βοηθήσουν ώστε η Δικαιοσύνη ν’ ανταποκριθεί στις ανάγκες της χώρας και τις απαιτήσεις του ελληνικού λαού.
Είναι αυτονόητη και κοινή αλήθεια αυτό που διαπιστώνετε και για αυτό όλο και πιο συχνά τίθεται το ζήτημα του νέου δικαστικού χάρτη με σκοπό την καλύτερη λειτουργία του δικαστικού συστήματος. Πόσο κοντά βρίσκεστε στην υλοποίηση αυτής της αλλαγής;
Ακριβώς, ο νέος Δικαστικός Χάρτης, αναφέρεται ως το βασικό μεταρρυθμιστικό πρόταγμα στο προεκλογικό πρόγραμμα της κυβέρνησης για την Δικαιοσύνη και θα βοηθήσει πολύ στην ταχύτερη απονομή δικαίου στο ελληνικό δικαστικό σύστημα.
Στο κέντρο της προσοχής μας για την αναμόρφωση του σημερινού Δικαστικού Χάρτη βρίσκονται τρεις τομές: Πρώτον, η θεραπεία μια στρέβλωσης για τον πρώτο βαθμό δικαιοδοσίας στα ελληνικά δικαστήρια, με την ύπαρξη δύο διακριτών επιπέδων δικαστών, τους ειρηνοδίκες και τους πρωτοδίκες. Αυτή η διάκριση, αναγκαία και χρήσιμη για την παλιά εποχή, ξεκίνησε από την ίδρυση του ανεξάρτητου νεοελληνικού κράτους και επιβιώνει μέχρι σήμερα. Παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες, εδώ και 110 χρόνια από τότε που πρωτοτέθηκε το σχέδιο για ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, δεν κατέστη μέχρι σήμερα δυνατή. Θεωρώ ότι ήρθε, επιτέλους, η ώρα να υλοποιηθεί. Δεύτερον, την ορθολογική αναδιάρθρωση και κατανομή των δικαστηρίων, χωρίς επιπτώσεις στην πρόσβαση των πολιτών στην Δικαιοσύνη. Τρίτον, τον διαχωρισμό των δικαιοδοτικών, δικαστικών και υπηρεσιακών καθηκόντων των προϊσταμένων των δικαστηρίων από τα διαχειριστικά θέματα όπως οι προμήθειες, επισκευές, συντηρήσεις των δικαστηρίων. Αυτά πρέπει να τα αναλάβουν άλλα πρόσωπα και να απαλλαγούν οι Δικαστές.
Ήδη ξεκίνησε τις εργασίες της, Ομάδα Έργου για τον νέο Δικαστικό Χάρτη της χώρας, αποτελούμενη από όλους τους συντελεστές του χώρου της Δικαιοσύνης και σύντομα θα έχουμε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο προτάσεων επί των σκέψεων αυτών.
Ένα άλλο μεγάλο στοίχημα είναι η ψηφιοποίηση των υπηρεσιών της δικαιοσύνης ,ώστε να ολοκληρώνονται ταχύτερα διαδικασίες που αφορούν την καθημερινότητα των πολιτών,(ενημέρωση πορείας της υπόθεσής τους, υποβολή αίτησης και διαβίβασης μίας σειρά πιστοποιητικών), αλλά και τον τομέα των επενδύσεων . Τί αλλαγές σχεδιάζετε στον τομέα αυτό;
Τα τρία εμβληματικά έργα ψηφιοποίησης της Δικαιοσύνης, βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη, το Ολοκληρωμένο Συστήματος Διαχείρισης Δικαστικών Υποθέσεων για την Πολιτική, Ποινική και Διοικητική Δικαιοσύνη , η αναμόρφωση του Εθνικού Ποινικού Μητρώου και το Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Τα έργα αυτά, που αναμένεται να επηρεάσουν θεαματικά την ταχύτητα απονομής της δικαιοσύνης, χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Ταυτόχρονα με την συνεργασία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης, βρίσκονται σε τροχιά υλοποίησης σημαντικές ψηφιακές παρεμβάσεις, όπως το σύστημα τηλεδιασκέψεων σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα και η παροχή ψηφιακών υπηρεσιών ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων των δικαστηρίων. Επίσης, η περαιτέρω ψηφιοποίηση νομικών διαδικασιών, όπως η κατάθεση δικογράφων και η δυνατότητα χορήγησης αντιγράφου Ποινικού Μητρώου μέσω της θυρίδας των ΚΕΠ στο gov.gr.
Ετοιμάζετε πολλές και σημαντικές αλλαγές στους βασικούς κώδικες (Ποινικός Κώδικας, Κώδικας Ποινικής Δικονομίας) που αποτελούν τον οδικό χάρτη της ποινικής δικαιοσύνης . Ποιες θεωρείτε οι βασικότερες εξ αυτών που ενδιαφέρουν άμεσα τους πολίτες , που είτε ως μηνυτές, είτε ως κατηγορούμενοι αναμένουν να βρουν το δίκιο τους.
Οι αλλαγές που ετοιμάζουμε στο ποινικό σύστημα είναι στοχευμένες για την ενδυνάμωση του Κράτους Δικαίου, για ποινές οι οποίες θα είναι αναλογικές και θα εκτίονται, όπου αυτό επιβάλλεται. Το έντονο αίσθημα ατιμωρησίας που έχει επικρατήσει στην ελληνική κοινωνία, πρέπει σταδιακά να εκλείψει. Οι ποινές θα πρέπει να εκτίονται συνδυαστικά ή εναλλακτικά με τρόπους χρηματικής μετατροπής της ή με παροχή κοινωφελούς εργασίας.
Η διακηρυκτική τοποθέτηση του Πρωθυπουργού «νομιμότητα παντού», θα πάρει σάρκα και οστά.
Σε ό,τι αφορά σε σοβαρά εγκλήματα με μεγάλες κοινωνικές προεκτάσεις, όπως η πρόκληση δασικής πυρκαγιάς ή η αντιμετώπιση της οικογενειακής βίας, η πρόβλεψη των ποινικών κυρώσεων θα είναι αρκούντως αντίστοιχη των σημαντικών επιπτώσεων που επιφέρουν στην ζωή των πολιτών ή της ζωτικής προτεραιότητας προστασίας θεσμών όπως η οικογένεια.
Τέλος, το σχέδιό μας, έχει ως στόχο ν’ απεμπλέξει το ποινικό σύστημα από άσκοπες δικονομικές ενέργειες όπως οι προδήλως αβάσιμες μηνύσεις που θα αρχειοθετούνται, αλλά και θα επιβαρύνουν με σοβαρά έξοδα όσους ασκούν καταχρηστικά και παρελκυστικά τα δικαιώματά τους.
Από την πρώτη κιόλας στιγμή απευθύνατε «προσκλητήριο» ενότητας σε δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους δικαστικούς υπαλλήλους και συμβολαιογράφους ως αναγκαία προϋπόθεση για θεσμικές μεταρρυθμίσεις. Πόσο εύκολη είναι η συναίνεση στο δρόμο προς τις προωθούμενες μεταρρυθμίσεις, όταν υπάρχουν διαφορετικές οπτικές και «αντιτιθέμενα» συμφέροντα μεταξύ των κλάδων αυτών;
Όντως εξαρχής το είπαμε και το εφαρμόζουμε. Η σχέση σήμερα του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τους θεσμικούς εταίρους, στηρίζεται στον διάλογο με στόχο την προωθητική συνεργασία. Δεν βρίσκω κανένα απολύτως λόγο να μην συνεχιστεί αυτό για όλα τα μεγάλα θέματα που έχουμε μπροστά μας. Η ελληνική κοινωνία θέλει μεγάλες αλλαγές, που θα κάνουν την ζωή της ευκολότερη και ασφαλέστερη, αλλά και θα προωθούν τον θεσμικό εκσυγχρονισμό και την οικονομική ανάπτυξη της χώρας, από τα οποία όλοι έχουν να κερδίσουν.