Επιτάχυνση της δικαιοσύνης: το στοίχημα που κερδίζεται
Παρά τη σημασία που αποδίδεται διεθνώς στους ρυθμούς απονομής της δικαιοσύνης, στη χώρα μας η επιτάχυνση της δικαιοσύνης παράμενε για χρόνια ένα ρητορικό σχήμα. Για δεκαετίες, η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης και το αυτοδιοίκητο των δικαστηρίων δεν ήταν μόνο τα ισχυρά θεσμικά αντίβαρα στην εκτελεστική και νομοθετική εξουσία. Αξιοποιήθηκαν, ενίοτε, ως άλλοθι της στασιμότητας και της αδράνειας, βάζοντας φρένο στις μεταρρυθμίσεις που ήταν αναγκαίες για τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της.
Τον Ιούλιο του 2019, η κυβέρνηση ξεκίνησε ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και ενίσχυσης του δικαστικού συστήματος. Και προέταξε πολιτικές που αφενός εμβαθύνουν τις αρχές του Κράτους Δικαίου, αφετέρου, δε, λειτουργούν ως πολλαπλασιαστές της αναπτυξιακής δυναμικής της οικονομίας μας.
Η καθιέρωση των Ειδικών Τμημάτων για την εκδίκαση υποθέσεων αναπτυξιακού χαρακτήρα και η θεσμοθέτηση της διαμεσολάβησης στις εμπορικές και αστικές διαφορές αποτέλεσαν την αιχμή του δόρατος αυτού του φιλόδοξου μεταρρυθμιστικού προγράμματος για την επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Επιπλέον, θεσπίστηκε η σύσταση Γραφείου Στατιστικών της Δικαιοσύνης προκειμένου να καταστεί η εφικτή η χάραξη ενός αξιόπιστου οδικού χάρτη υλοποίησης νέων μεταρρυθμίσεων που θα συμβάλλουν μακροχρόνια στην βελτίωση της αποδοτικότητας του δικαστικού μας συστήματος.
Παράλληλα, τέθηκε σε τροχιά υλοποίησης το μεγαλύτερο πρόγραμμα ψηφιακών δράσεων που εκπονήθηκε ποτέ, με περισσότερες από 27 ηλεκτρονικές διαδικασίες που βελτιώνουν τη πρόσβαση των πολιτών στη δικαιοσύνη. Ταυτόχρονα, σχεδιάζεται και υλοποιείται σταδιακά η ψηφιακή αναβάθμιση των ολοκληρωμένων συστημάτων παρακολούθησης των δικαστικών υποθέσεων, ενώ καθιερώνεται σταδιακά στα διοικητικά δικαστήρια ο ηλεκτρονικός φάκελος και προγραμματίζεται η επέκτασή του και στα πολιτικά και ποινικά δικαστήρια.
Σε όλες τις μεγάλες τομές που υλοποιήθηκαν στη δικαιοσύνη, το έμψυχο δυναμικό ήταν πάντοτε στο επίκεντρο των προσπαθειών μας. Τη θέσπιση 65 νέων οργανικών θέσεων δικαστικών λειτουργών, για όλους τους κλάδους και των δύο βαθμών, ακολούθησαν ριζικές τομές στη δικαστική εκπαίδευση, με κορωνίδα των μεταρρυθμίσεων την ίδρυση της κατεύθυνσης Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών. Παράλληλα, έχουμε εκκινήσει ήδη τον θεσμικό διάλογο για την αναμόρφωση του πλαισίου λειτουργίας της Σχολής, με τον εμπλουτισμό του προγράμματος σπουδών με τη διεύρυνση του σε νέα επιστημονικά πεδία, όπως η διοίκηση δικαστηρίων, ενώ δρομολογείται η ψήφιση του Νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων, που αναδιοργανώνει και καθιστά αποτελεσματικότερη την διοικητική υποστήριξη της ελληνικής δικαιοσύνης.
Παρά τις αντιξοότητες που επεφύλασσε η πανδημία του κορωνοιού, τους τελευταίους 18μήνες υλοποιήθηκαν περισσότερες από 12 επιπλέον θεσμικές παρεμβάσεις για την επιτάχυνση της δικαιοσύνης, όπως η επαναφορά του μονομελούς εφετείου κακουργημάτων ως δικαστηρίου ουσίας, η δυνατότητα απομακρυσμένης κατάθεσης μαρτύρων σε ποινικές δίκες, ή η επέκταση της δυνατότητας απομαγνητοφώνησης και τήρησης ψηφιακών πρακτικών.
Τα αποτελέσματα της πολιτικής που εφαρμόζουμε από τον Ιούλιο του 2019 είναι εξόχως ενθαρρυντικά. Η πρόοδος που έχει συντελεστεί τους τελευταίους μήνες, μάλιστα, αποτυπώνεται σε όλες τις εκθέσεις των διεθνών οργανισμών, αποδεικνύοντας τελικά πως η επιτάχυνση της δικαιοσύνης δεν είναι ένα χαμένο στοίχημα. Αντίθετα. Είναι στοίχημα που κερδίζεται στο πεδίο των μεταρρυθμίσεων.
