- Από τη Σοφία Μπεκατώρου μέχρι τους καταγγέλοντες τον Δημήτρη Λιγνάδη, το κίνημα Me Too έχει φουντώσει στην Ελλάδα. Ποια θεσμικά μέτρα θα πάρετε ώστε να μην επαναληφθούν τα νοσηρά αυτά φαινόμενα στο μέλλον;
Από την τροποποίηση των διατάξεων του νέου Ποινικού Κώδικα η κυβέρνηση έκανε μια κορυφαία επιλογή να αυστηροποιήσει το πλαίσιο των ποινών για το βασικό αδίκημα του βιασμού, που είχε περιοριστεί από την προηγούμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, η Διαρκής Επιστημονική Επιτροπή Παρακολούθησης του νέου Ποινικού Κώδικα, που συστήθηκε τον Μάρτιο του 2020, επεξεργάζεται μια σειρά προτάσεων, οι οποίες κατευθύνονται στην επέκταση του χρόνου παραγραφής των αδικημάτων, ειδικά όταν τα θύματα είναι ανήλικα, αλλά και στον τρόπο άσκησης της ποινικής δίωξης. Παράλληλα, σε συνεργασία με τα συναρμόδια Υπουργεία επεξεργαζόμαστε πρόσθετα μέτρα ώστε να σπάσει η σιωπή για αδικήματα που τελούνται σε χώρους εργασίας, ή όταν υπάρχει σχέση εργασιακής εξάρτησης μεταξύ θύτη και θύματος. Ήδη, ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε τα θεσμικά μέτρα που θα αναλάβει η κυβέρνηση προκειμένου να σπάσει η αλυσίδα της σιωπής που αφήνει τα αδικήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας ατιμώρητα.
- Σχεδιάζετε και άλλες αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και σε ποια άρθρα;
Όπως ξέρετε, η επιτροπή παρακολούθησης του Ποινικού Κώδικα εξετάζει μία προς μία τις αμφιλεγόμενες διατάξεις του νέου Ποινικού Κώδικα που εισήγαγε εσπευσμένα η προηγούμενη κυβέρνηση, λίγες μέρες πριν τη διάλυση της Βουλής και την προκήρυξη των εθνικών εκλογών. Η επιτροπή επεξεργάζεται μια σειρά αλλαγών που θα ενισχύσουν το αίσθημα ασφάλειας που δικαιούνται οι έλληνες πολίτες. Ήδη έχουμε ζητήσει την αυστηροποιήση των ποινών για αδικήματα που τελούνται σε βάρος εργαζομένων κατά την άσκηση των καθηκόντων τους. Τους επόμενους μήνες η Επιτροπή θα καταθέσει μια πλήρη δέσμη προτάσεων με τις προς αναθεώρηση διατάξεις του ΠΚ και ΚΠΔ, προκειμένου να εφαρμοστούν με την έναρξη του νέου δικαστικού έτους.
- Κατά τη γνώμη σας έγινε ορθή πολιτική και επικοινωνιακή διαχείριση της υπόθεσης Λιγνάδη από την κυβέρνηση;
Μετά τις καταγγελίες που υποβλήθηκαν στη δικαιοσύνη, η υπόθεση Λιγνάδη καθίσταται πλέον μια αμιγώς ποινική υπόθεση, η οποία δεν ενδείκνυνται για πολιτική εκμετάλλευση και επικοινωνιακή διαχείριση. Οι δικαστικές και εισαγγελικές αρχές έχουν επιληφθεί προκειμένου να ρίξουν φως σε όλες τις καταγγελίες και να αποδοθεί δικαιοσύνη. Είναι καθήκον και υποχρέωση της Πολιτείας απέναντι στα θύματα
- Τι σας οδήγησε στην απόφαση για τις αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο που ανακοινώσατε προχθές; Ποια προβλήματα είχατε παρατηρήσει;
Από το παρωχημένο στερεότυπο του ενός γονέα στο σπίτι με τα παιδιά και του έτερου γονέα εργαζόμενου-απόντα, η κοινωνία μας έχει μεταβεί στο υγιές πρότυπο οι δύο γονείς να συμμετέχουν ισότιμα στην επαγγελματική και κοινωνική ζωή, και ταυτόχρονα να είναι πλέον ενσυνείδητα παρόντες στη ζωή και την ανατροφή των τέκνων τους, ως ισότιμοι γονεϊκοί πυλώνες. Με το σχέδιο νόμου κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προκειμένου το νομικό σύστημα να προσαρμοστεί στις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώθηκαν το διάστημα από την τελευταία αναθεώρηση του οικογενειακού δικαίου το 1983 μέχρι σήμερα.
- Ποιες βασικές μεταρρυθμίσεις θα έχει το νομοσχέδιο; Πότε θα έρθει στη Βουλή;
Με το Νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες στο Υπουργικό Συμβούλιο προτείνεται η καθιέρωση της από κοινού άσκησης της γονικής μέριμνας και από τους δύο γονείς μετά το διαζύγιο, όπως εφαρμόζεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Προάγονται, παράλληλα, οι εναλλακτικές μέθοδοι επίλυσης των οικογενειακών διαφορών, όπως η διαμεσολάβηση. Με τις νέες διατάξεις θεσπίζεται, επιπλέον, το μαχητό τεκμήριο του 1/3 για την επικοινωνία του παιδιού με τον γονέα, με τον οποίο δεν διαμένει. Καθιερώνονται, επίσης, ενδεικτικά αντικειμενικά κριτήρια κακής άσκησης της γονικής μέριμνας, τα οποία λαμβάνονται υπόψη από το δικαστήριο στη ρύθμιση των ζητημάτων γονικής μέριμνας και επιμέλειας των τέκνων, όπως η μη καταβολή της διατροφής, ο μη σεβασμός στις δικαστικές αποφάσεις και στις συμφωνίες των διαζευγμένων γονέων και η διάρρηξη των σχέσεων του παιδιού με τον άλλον γονέα. Τέλος, με το σχέδιο Νόμου που προτείνουμε, προβλέπεται η θέσπιση ειδικών προγραμμάτων της Εθνικής Σχολής Δικαστών για την επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών. Οι σημαντικές αυτές καινοτομίες, μετά την έγκρισή τους από το υπουργικό συμβούλιο, τίθενται πλέον στη βάσανο της διαβούλευσης και αμέσως μετά το νομοσχέδιο θα εισαχθεί για ψήφιση στη Βουλή.
- Ο ΣΥΡΙΖΑ καταγγέλλει ουσιαστικά την κυβέρνηση ότι αφήνει τον φυλακισμένο τρομοκράτη Δημήτρη Κουφοντίνα να πεθάνει. Τι απαντάτε;
Ο τρόπος κράτησης καθορίζεται από τον ισχύοντα Σωφρονιστικό Κώδικα και τηρείται απαρέγκλιτα για όλους τους κρατουμένους, χωρίς εξαιρέσεις. Το αίτημα ο ίδιος ο κρατούμενος να επιλέξει τη φυλακή στην οποία θα κρατείται συνιστά προνομιακή μεταχείριση, εκτός του πλαισίου του νόμου, που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό σε ένα κράτος δικαίου. Η Πολιτεία, προφανώς, δεν εκβιάζεται. Εάν υπέκυπτε, άλλωστε σε τέτοιες πιέσεις και εκβιασμούς θα εξωθούσε όλους τους καταδίκους σε απεργία πείνας και άλλα μέσα πίεσης για να πετύχουν τον οποιονδήποτε στόχο τους.
- Χιλιάδες δίκες έχουν χαθεί λόγω του lockdown. Πως μπορεί να υπάρξει επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης τους επόμενους μήνες υπό αυτές τις συνθήκες;
Η περίοδος του lock down δεν είναι περίοδος διακοπών για τους δικαστικούς λειτουργούς, οι οποίοι, όπως και στο πρώτο κύμα της πανδημίας, έτσι και στο δεύτερο, έχουν καταφέρει να εκδώσουν χιλιάδες υποθέσεις που εκκρεμούσαν ενώπιων των δικαστηρίων. Επιπλέον, πρέπει να επισημανθεί, ότι κατά το δεύτερο lock down με τις ειδικότερες ρυθμίσεις του Υπουργείου Δικαιοσύνης κατέστη δυνατό να εκδικασθούν χιλιάδες υποθέσεις, τόσο ποινικές, όσο κυρίως στα πολιτικά και διοικητικά δικαστήρια, επί των οποίων αναμένεται η έκδοση αποφάσεως. Έτσι, ένας μεγάλος όγκος εκκρεμών υποθέσεων έχει ήδη εκκαθαριστεί. Για τις υπόλοιπες δίκες που αναβλήθηκαν την περίοδο της πανδημίας, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει ήδη νομοθετήσει τη δυνατότητα του οίκοθεν επαναπροσδιορισμού των υποθέσεων, ώστε να διεξαχθούν σε σύντομο διάστημα, χωρίς καμία επιπλέον επιβάρυνση για τους διαδίκους. Παράλληλα, εφαρμόζουμε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, όπως η διαμεσολάβηση η οποία μειώνει τις νεοεισερχόμενες υποθέσεις στο δικαστικό μας σύστημα, αλλά και η ψηφιοποίηση των διαδικασιών, όπως η απομαγνητοφώνηση της ακροαματικής διαδικασίας στις ποινικές δίκες που θα επιταχύνει ουσιωδώς την έκδοση αποφάσεων από τους δικαστικούς σχηματισμούς.
- Είναι υπαρκτό το ενδεχόμενο να μην ξεκινήσει η δίκη - κατόπιν φυσικά απόφασης του δικαστικού συμβουλίου - του Δημήτρη Παπαγγελόπουλου, λόγω αδυναμίας σύνθεσης του ειδικού δικαστηρίου εξαιτίας συνταξιοδοτήσεων δικαστικών;
Με βάση τη μέχρι τώρα υπάρχουσα υπηρεσιακή εικόνα, ένα τέτοιο ενδεχόμενο δεν φαίνεται πιθανό. Σε κάθε περίπτωση, το Υπουργείο Δικαιοσύνης λαμβάνει όλες τις αναγκαίες πρόνοιες προκειμένου να μπορούν να συγκροτηθούν όλοι οι δικαστικοί σχηματισμοί, σε όλους τους βαθμούς και όλους τους κλάδους της δικαιοσύνης. Ήδη, το δικαστικό μας σύστημα έχει ενισχυθεί με 65 επιπλέον θέσεις δικαστικών λειτουργών, ενώ στο επόμενο νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης θεσμοθετούνται επιπλέον 9 θέσεις Αρεοπαγιτών, ώστε να μην υπάρχει αδυναμία σύνθεσης οποιουδήποτε δικαστικού σχηματισμού.
