- Ποιος θεωρείτε ότι είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για τη χώρα μας από ρωσο-ουκρανική σύρραξη;
Τα τελευταία δύο χρόνια η Ελλάδα έχει αναβαθμίσει τη διεθνή γεωπολιτική της θέση μέσα από ευρύτερες συμμαχίες που έχει συνάψει με τους σημαντικότερους διεθνείς παράγοντες. Σας θυμίζω τις μεγάλες συμφωνίες με τη Γαλλική Δημοκρατία και με τις Ηνωμένες Πολιτείες, που συνεπάγονται την αναβάθμιση της αποτρεπτικής και αμυντικής μας ικανότητας. Μέσα στο ίδιο διάστημα καταφέραμε να κλείσουμε μεγάλα μέτωπα με σημαντικά οφέλη για την Ελλάδα από τις οριοθετήσεις των θαλασσίων ζωνών με τους περισσότερους από τους γείτονες μας.
Προφανώς, οι πολεμικές συρράξεις επιτείνουν την ενεργειακή κρίση, η οποία έχει ήδη σημαντικές επιπτώσεις σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ενώ υπονομεύει περαιτέρω τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές της εθνικής μας οικονομίας.
Για τον λόγο αυτό, με πρωτοβουλία του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, οι 27 ηγέτες της ΕΕ συμπεριέλαβαν στα συμπεράσματα της Έκτακτης Συνόδου Κορυφής μία πρόβλεψη η οποία εξουσιοδοτεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μελετήσει και να προτείνει άμεσα στο Συμβούλιο τη λήψη εκτάκτων μέτρων υποστήριξης των κρατών-μελών απέναντι στις ενδεχόμενες απότομες αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας για την προστασία των ευρωπαίων καταναλωτών.
- Η επιτάχυνση της δικαιοσύνης παραμένει ένα αγωνιώδες αίτημα. Πότε θα σταματήσουν οι καθυστερήσεις και τι πρέπει να γίνει ακόμη;
Όπως γνωρίζετε, έχουν γίνει σημαντικά βήματα για την άρση των στρεβλώσεων του εθνικού δικαστικού μας συστήματος που καθυστερούν την απονομή της δικαιοσύνης, ενώ παράλληλα έχουμε υιοθετήσει αρκετές καινοτομίες για την αποσυμφόρηση και την επιτάχυνση της δικαιοσύνης. Το νέο θεσμικό πλαίσιο για τη διαμεσολάβηση έχει ήδη αποδώσει καρπούς, μειώνοντας αισθητά τις υποθέσεις που εισάγονται στο δικαστικό σύστημα. Έχουν συσταθεί Ειδικά Τμήματα για την ταχύτερη εκδίκαση διαφορών επενδυτικού ενδιαφέροντος, ενώ παράλληλα, προχωρά με γοργούς ρυθμούς η ψηφιοποίηση του συστήματος που θα επιταχύνει σημαντικά τους ρυθμούς απόδοσης της δικαιοσύνης.
Ταυτόχρονα, μια σειρά μεταρρυθμίσεων, όπως ο θεσμός της Πιλοτικής Δίκης στα πολιτικά δικαστήρια αναμένεται να παράξει σημαντικά αποτελέσματα και να αποσυμφορήσει σημαντικά την ελληνική Δικαιοσύνη.
- Ένα μεγάλο στοίχημα είναι η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης. Πότε μπορείτε να πείτε ότι θα ολοκληρωθεί το εγχείρημα και θα μιλάμε για μια άλλη εικόνα στην απονομή της Δικαιοσύνης;
Η ψηφιοποίηση της Δικαιοσύνης είναι ένα μεγάλο στοίχημα που το κερδίζουμε κάθε μέρα, βήμα - βήμα. Η ηλεκτρονική κατάθεση των δικογράφων προχωρά με ενθαρρυντικούς ρυθμούς, δίνοντας ένα σαφές στίγμα πως τα επόμενα χρόνια θα επικρατήσει πλήρως ο ηλεκτρονικός φάκελος στην ελληνική δικαιοσύνη. Παράλληλα, έχουμε δρομολογήσει τις διαδικασίες για την καθιέρωση της λεγόμενης ψηφιακής δίκης, η οποία θα μπορεί να διενεργείται από απόσταση, με στόχο την ελαχιστοποίηση των μετακινήσεων διαδίκων, μαρτύρων και κατηγορουμένων. Φιλοδοξούμε, μάλιστα, πως, τα αναγκαία συστήματα θα έχουν εγκατασταθεί σε όλα τα δικαστήρια και τις εισαγγελίες μέσα στους επόμενους 24 μήνες, υποβοηθώντας σημαντικά το έργο της Δικαιοσύνης, ειδικά στις περιπτώσεις διαδίκων και μαρτύρων που βρίσκονται σε απομακρυσμένες, ορεινές ή νησιωτικές περιοχές. Με τον τρόπο αυτό, φιλοδοξούμε ότι θα μπει ένα φρένο στις αχρείαστες αναβολές στην εκδίκαση πολλών υποθέσεων και θα μειωθεί το κόστος της δίκης για τους διαδίκους, ενώ παράλληλα, εκτιμάται ότι η χρήση της τηλεδιάσκεψης θα επιταχύνει το ανακριτικό έργο καθώς και την εξυπηρέτηση των αιτήσεων δικαστικής συνδρομής.
- Ποιες ακόμη πρωτοβουλίες θα πάρετε για τον εκσυγχρονισμό του εθνικού δικαστικού συστήματος;
Ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής δικαιοσύνης είναι μια πολυπαραγοντική εξίσωση που περιλαμβάνει τις πολύπλοκες δικαστικές διαδικασίες, τον ανθρώπινο παράγοντα, αλλά και τις υποδομές της ελληνικής δικαιοσύνης. Και στις τρεις κατευθύνσεις η κυβέρνηση έχει αναλάβει σημαντικές πρωτοβουλίες που ήδη αλλάζουν την εικόνα και την αποτελεσματικότητα του δικαστικού συστήματος. Οι Κώδικες που είναι τα σημαντικότερα εργαλεία στα χέρια των δικαστών για την απονομή της δικαιοσύνης έχουν εκσυγχρονιστεί στο σύνολό τους. Η χώρα διαθέτει, πλέον, έναν σύγχρονο, αναθεωρημένο Ποινικό Κώδικα, έναν λειτουργικό Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, καθώς και μια ολοκληρωμένη Δικονομία του Ελεγκτικού Συνεδρίου που υποβοηθά την ταχεία και αποτελεσματική εκδίκαση υποθέσεων με δημοσιονομικό αποτύπωμα.
Παράλληλα, ενισχύουμε το έμψυχο δυναμικό των δικαστηρίων, μέσω δύο νέων κλάδων δικαστικών υπαλλήλων, οι οποίοι θα υποβοηθούν τους δικαστικούς λειτουργούς, ενώ απορροφούμε πρόσθετους ανθρώπινους πόρους για τη στελέχωση των δικαστηρίων με δικαστικούς υπαλλήλους μέσω της κινητικότητας. Ταυτόχρονα, εισάγουμε νέους θεσμούς, όπως η Δικαστική Αστυνομία η οποία αναμένεται να εισαχθεί στη Βουλή το αμέσως επόμενο διάστημα.
Τέλος, αξιοποιούμε τους πόρους που εξασφαλίστηκαν μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας για τον εκσυγχρονισμό των κτιριακών υποδομών της Δικαιοσύνης και την ανέγερση νέων δικαστικών μεγάρων.
- Μια από τις παθογένειες είναι η επιμόρφωση των δικαστών. Φέρατε ένα νέο νόμο για την Εθνική Σχολή Δικαστών. Σκέφτεστε να αλλάξετε και τον τρόπο που εξελίσσονται οι δικαστικοί, που μέχρι τώρα γίνεται με βάση την επετηρίδα και όχι την ικανότητα;
Με το νομοσχέδιο για τη μεταρρύθμιση του νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών υλοποιήθηκε η μεγαλύτερη μεταρρύθμιση στη δικαστική εκπαίδευση από την ίδρυση της σχολής. Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης αυτής, το σπουδαιότερο στάδιο κατάρτισης των νέων δικαστικών λειτουργών, αυτό της πρακτικής άσκησης στα δικαστήρια, αξιολογείται πλέον από περισσότερους εκπαιδευτές έτσι ώστε οι μελλοντικοί δικαστές να είναι καλύτερα προετοιμασμένοι, αλλά και η επετηρίδα τους να διαμορφωθεί με τον πιο αξιοκρατικό τρόπο.
Από κει και πέρα, με τον νέο Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων που παρουσιάστηκε την περασμένη εβδομάδα στο Υπουργικό Συμβούλιο εισάγονται καινοτομίες στο καθεστώς προαγωγών των δικαστικών λειτουργών καθώς και στο σύστημα διενέργειας των επιθεωρήσεων.
Οι δικαστικοί λειτουργοί, μέχρι τον βαθμό του Προέδρου Εφετών, θα προάγονται μόνο εφόσον έχουν παρακολουθήσει τα υποχρεωτικά εκπαιδευτικά προγράμματα της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών και δεν θα προάγονται οι δικαστές που καθυστερούν αδικαιολόγητα στην έκδοση δικαστικών αποφάσεων.
- Σκέφτεστε να προβείτε σε κάποια πρωτοβουλία για επενδυτικά έργα που αργούν να διεκπεραιωθούν εξαιτίας του ότι μπλοκάρονται από τις δικαστικές προσφυγές;
Μια τέτοια πρωτοβουλία έρχεται σε ευθεία αντίθεση με την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και συνιστά άμεση παρέμβαση στο δικαιοδοτικό έργο των δικαστικών λειτουργών. Αντίθετα, στόχος της κυβέρνησης είναι να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις έτσι ώστε οι δικαστές να εκφέρουν όσο το δυνατόν ταχύτερα την κρίση τους, ειδικά για υποθέσεις που έχουν έντονο αναπτυξιακό αποτύπωμα. Για τον λόγο αυτό έχουμε ήδη νομοθετήσει τη σύσταση Ειδικών Τμημάτων στα Πρωτοδικεία και Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης για διαφορές με έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα, όπως στον τομέα της ενέργειας, των τηλεπικοινωνιών και των προσωπικών δεδομένων. Αυτά τα Ειδικά Τμήματα θα στελεχώνονται με δικαστές που διαθέτουν αποδεδειγμένη εμπειρία ή εξειδικευμένη μεταπτυχιακή εκπαίδευση στα συναφή ζητήματα, ώστε να μπορούν να εκδικάσουν τις διαφορές που ανακύπτουν, πιο αποτελεσματικά και πιο γρήγορα.
- Για την οπαδική βία προβήκατε σε αλλαγές με αφορμή και το θάνατο του νέου φοιτητή στη Θεσσαλονίκη. Πρέπει να υπάρχουν θύματα και μετά να ακολουθούν τα μέτρα; Υπάρχουν κάποια άλλα «κενά» για τα οποία προσανατολίζεστε σε αλλαγές;
Δεν είναι έτσι. Κατ’ αρχάς θέλω να καταστήσω σαφές ότι η Κυβέρνηση δεν εισηγείται νομοθετικές μεταβολές εν θερμώ. Περαιτέρω, σας υπενθυμίζω πως η κυβέρνηση ανέλαβε πέρυσι πρωτοβουλία για την αναθεώρηση των διατάξεων του Ποινικού Κώδικα αυστηροποιώντας σημαντικά το πλαίσιο των ποινών για μια σειρά αδικημάτων, τα οποία τελούνται σε πολλές περιπτώσεις στο πλαίσιο της αθλητικής βίας. Η βαριά σωματική βλάβη, η βαριά σκοπούμενη βλάβη τιμωρούνται ήδη αυστηρότερα, σύμφωνα με τον Ν. 4855/2021. Παράλληλα, έχει αυστηροποιηθεί ήδη το πλαίσιο με τον νέο αθλητικό νόμο, καθιερώνοντας το ιδιώνυμο για μια σειρά αδικημάτων.
Προφανώς, όμως, η εγκληματικότητα εξελίσσεται και λαμβάνει μορφές που είναι αδύνατον να προβλεφθούν από τον κοινό νομοθέτη. Για τον λόγο αυτό, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει προσδώσει διαρκή χαρακτήρα στην νομοπαρασκευαστική επιτροπή για την παρακολούθηση των αποτελεσμάτων του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, ώστε να εισηγείται σε τακτά διαστήματα τις αναγκαίες τροποποιήσεις και προσαρμογές της ποινικής νομοθεσίας στις ανάγκες που δημιουργεί το σύγχρονο έγκλημα.