Αθήνα, 18/12/2021
Κύριε Πρόεδρε της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων,
Κύριοι Εκπρόσωποι των Κομμάτων,
Κυρίες και Κύριοι Δικαστές, Κυρίες και Κύριοι Εισαγγελείς,
Αποτελεί ιδιαίτερη χαρά να συμμετέχω για μια ακόμα φορά με την ιδιότητα του Υπουργού Δικαιοσύνης στη Γενική Συνέλευση της μεγαλύτερης δικαστικής Ένωσης της Χώρας.
Την ώρα τούτη, όμως, η σκέψη μου ανατρέχει στην πρώτη φορά που συμμετείχα στη Γενική σας Συνέλευση το 2019.
Μια περίοδο θυελλώδη, κατά την οποία:
- η εμπιστοσύνη των πολιτών στη δικαιοσύνη είχε κλονιστεί από τις καταγγελίες των δικαστών για επιχειρούμενες παρεμβάσεις στη δικαστική ανεξαρτησία,
- οι επιλογές για την ηγεσία της δικαιοσύνης αμφισβητήθηκαν έντονα,
- κρίσιμοι νόμοι της ελληνικής Πολιτείας, που τελικά κατέρρευσαν στα δικαστήρια, ελέγχονταν ως προς τη συνταγματικότητά τους,
- και οι καθυστερήσεις στην απονομή της δικαιοσύνης συνέχιζαν να διογκώνονται.
Σε τούτη εδώ την αίθουσα, το 2019, ανέλαβα εκ μέρους της κυβέρνησης τη δέσμευση να διαμορφώσουμε από κοινού μια πλατιά συμμαχία, ώστε να αποκαταστήσουμε το πληγωμένο κύρος της δικαιοσύνης.
Αλλά ταυτόχρονα μια δέσμευση επιχειρήσουμε τις αναγκαίες τομές, που έχουν ανάγκη οι θεσμοί της δικαιοσύνης.
Έκτοτε έγιναν πολλά.
- Όλες οι επιλογές της κυβέρνησης για την ηγεσία της δικαιοσύνης βασίστηκαν πιστά στο ύψιστο κριτήριο, αυτό της εμπειρίας των δικαστικών λειτουργών.
- Η ενσωμάτωση Κοινοτικών Οδηγιών, που καθυστερούσε για χρόνια, επιταχύνθηκε, ώστε να ευθυγραμμιστεί η εθνική νομοθεσία με την ευρωπαϊκή έννομη τάξη για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, για τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες, για την έγκαιρη και ισότιμη συμμετοχή της χώρας μας στον νεοσύστατο θεσμό της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας
- Θεσπίστηκαν νέα εξωδικαστικά εργαλεία για την αποφόρτιση της δικαιοσύνης. Η διαμεσολάβηση γίνεται σταδιακά η συνειδητή, εύκολη, μη δαπανηρή επιλογή των διαδίκων για αστικές και εμπορικές διαφορές.
- Ιδρύθηκε η κατεύθυνση Ειρηνοδικών στην Εθνική Σχολή Δικαστών, εξισώνοντας το κύρος της εκπαίδευσης των Ειρηνοδικών με τους Δικαστές και Εισαγγελείς.
- Νομοθετήθηκε η σύσταση των Ειδικών Τμημάτων για την εκδίκαση υποθέσεων με έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα, που μετά την απόφαση της Ολομέλειας του Αρείου Πάγου θα ξεκινήσουν τη λειτουργία τους στα Πρωτοδικεία και Εφετεία Αθηνών και Θεσσαλονίκης
- Δημιουργήσαμε ένα ευέλικτο -αλλά χωρίς εκπτώσεις για τους αδύναμους συμπολίτες μας- πλαίσιο, για την απαλλαγή της δικαιοσύνης και της οικονομίας από τον βρόγχο των 50.000 υποθέσεων του Ν. Κατσέλη.
- Συστήσαμε το Γραφείο Στατιστικών της Δικαιοσύνης για τη χαρτογράφηση όλων των αναγκαίων παρεμβάσεων στο χώρο της δικαιοσύνης
- Ενοποιήσαμε σε ένα ενιαίο νομικό κείμενο τις διάσπαρτες μέχρι τότε διατάξεις της Δικονομίας του Ελεγκτικού Συνεδρίου και ενισχύσαμε τις ελεγκτικές του αρμοδιότητες για την ενίσχυση της διαφάνειας
Στο πυκνό νομοθετικό έργο της κυβέρνησης, εντάσσεται η αναθεώρηση όλων των Κωδίκων:
Ο εκσυγχρονισμός του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας με τη θέσπιση της πιλοτικής δίκης για την αποσυμφόρηση της δικαιοσύνης από ομοειδής υποθέσεις.
Η αναθεώρηση του Ποινικού Κώδικα και του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας με εξορθολογισμό των ποινικών κυρώσεων.
Η υιοθέτηση του νέου Κώδικα Δικαστικών Υπαλλήλων, ο οποίος δίνει τη δυνατότητα να στελεχωθεί η δικαιοσύνη με υψηλής κατάρτισης δικαστικούς υπαλλήλους που μπορούν να υποβοηθήσουν ουσιαστικά το δικαιοδοτικό έργο των δικαστικών λειτουργών.
Κυρίες και Κύριοι Δικαστές,
Τα τελευταία χρόνια, η εκτελεστική εξουσία έχει επιδείξει τα αναγκαία αντανακλαστικά για την προστασία του θεσμικού ρόλου και τη διευκόλυνση του δικαιοδοτικού ρόλου των Ελλήνων Δικαστών και Εισαγγελέων.
Αλλά ανάλογα αντανακλαστικά έχουν επιδείξει οι ίδιοι οι δικαστικοί λειτουργοί σε όλες τις μείζονες προκλήσεις των τελευταίων δύο ετών.
- Στη προστασία της δημόσιας υγείας από την υγειονομική κρίση του κορονωϊού
- Στο ξέσπασμα του ελληνικού #metoo
- Στο μεταναστευτικό και το προσφυγικό
ενώ οι Έλληνες δικαστές ύψωσαν το ανάστημά τους. Και δεν υπέκυψαν ποτέ σε αμετανόητους τρομοκράτες που θέλησαν να εκβιάσουν τη δικανική τους κρίση για να απειλήσουν ξανά τη δημοκρατία μας.
Κυρίες και Κύριοι Δικαστές,
Η κοινή μας προσπάθεια που εκκινεί τον Ιούλιο του 2019, παράγει αποτελέσματα, που καταγράφονται σε όλες τις διεθνείς εκθέσεις και αναγνωρίζονται από όλους τους διεθνείς οργανισμούς.
Το επίπεδο της αντίληψης για την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης έχει αυξηθεί και διαμορφώνεται πλέον σε επίπεδα υψηλότερα από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, τόσο από τον γενικό πληθυσμό, όσο και από τις επιχειρήσεις.
Ο λόγος των υποθέσεων που διεκπεραιώνονται προς τον αριθμό των νεοεισερχόμενων υποθέσεων βελτιώνεται σταθερά, εξαιτίας της έκδοσης χιλιάδων υποθέσεων τόσο κατά την περίοδο της αναστολής λειτουργίας των δικαστηρίων όσο και την περίοδο των δικαστικών διακοπών.
Η ποιότητα των αποφάσεων διατηρείται σε υψηλά επίπεδα και βασίζονται στην υψηλή κατάρτιση των δικαστικών λειτουργών, αλλά και στις νέες ψηφιακές δυνατότητες που έχουν εισαχθεί σε όλους τους κλάδους και όλους τους βαθμούς της δικαιοσύνης, διευκολύνοντας το δικαιοδοτικό τους έργο.
Όσα κατέκτησε, όμως, η ελληνική δικαιοσύνη τα τελευταία δύο χρόνια δεν συνιστούν δικαιολογία εφησυχασμού.
Είναι η επιβράβευση, αλλά συνάμα και το εφαλτήριο για ακόμα ταχύτερα βήματα.
Για να οικοδομήσουμε από κοινού τη δικαιοσύνη όπως τη θέλουμε. Όχι όπως τη γνωρίζουμε και όπως τη συνηθίσαμε.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει σαφή, ξεκάθαρη και γνωστή σε όλους τους παράγοντες της δικαιοσύνης ατζέντα μεταρρυθμίσεων:
Το νέο Νομοθετικό πλαίσιο για την οργάνωση και λειτουργία της Εθνικής Σχολής Δικαστικών Λειτουργών, για να γαλουχήσει νέες γενιές δικαστών. Με βαθύτερες, πιο σφαιρικές αλλά και συνάμα πιο εξειδικευμένες γνώσεις. Με περισσότερα κίνητρα επιμόρφωσης. Με περισσότερη εμπειρία πριν εισέλθουν στο δικαστικό σύστημα να ασκήσουν το λειτούργημά τους.
Κυρίες και Κύριοι Δικαστές,
Η κυβέρνηση δεν δειλιάζει και δεν διστάζει να υλοποιήσει τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, που έχει ανάγκη το δικαστικό μας σύστημα.
Χωρίς να καθυποταχθεί η νομοθετική πρωτοβουλία που μας παρέχει το Σύνταγμα σε πρόσκαιρες σκοπιμότητες, θα αναζητήσουμε συγκλίσεις.
Θα επιδιώξουμε τη συνεργασία και συνεννόηση, τόσο με την ηγεσία της δικαιοσύνης, όσο και με τις δικαστικές ενώσεις για την κατάρτιση του νέου Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών.
Για να σχεδιάσουμε από κοινού ένα νέο, λειτουργικό και δίκαιο πλαίσιο αξιολόγησης και πειθαρχικού ελέγχου των δικαστικών λειτουργών.
Για να ικανοποιηθεί, άμεσα, ένα πάγιο αίτημα, αυτό της σύστασης της Δικαστικής Αστυνομίας.
Για να συσταθεί -το συντομότερο δυνατό- η Εθνική Σχολή Δικαστικών Υπαλλήλων, στο πρότυπο της Εθνικής Σχολής Δικαστών.
Κυρίες και Κύριοι η Δικαιοσύνη αλλάζει.
Αλλάζει με την εμβάθυνση της ψηφιακής στρατηγικής που εκπονήσαμε και συστηματικά εφαρμόζουμε:
Μια στρατηγική που περιλαμβάνει τον ηλεκτρονικό φάκελο, μέσω της επέκτασης του ΟΣΔΔΥ – ΠΠ, την αναβάθμιση του ΟΣΔΔΥ-ΔΔ και του Ολοκληρωμένου Προγράμματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Μια στρατηγική που περιλαμβάνει νέες εφαρμογές όπως το ψηφιακό Ποινικό Μητρώο, την επέκταση της αποηχογράφησης για ποινικές υποθέσεις σε όλα τα δικαστήρια της επικράτειας και τα ηλεκτρονικά πινάκια που ήδη εφαρμόζονται πιλοτικά στο Πρωτοδικείο Αθηνών.
Η Δικαιοσύνη αλλάζει.
Αλλάζει με την αναβάθμιση των κτηριακών υποδομών, που έχουν ήδη ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0.
Με την συγκέντρωση όλων των διάσπαρτων δικαστικών υπηρεσιών του Πειραιά κα τη μεταστέγασή τους σε ένα νέο, έυκολα προσβάσιμο και λειτουργικό κτήριο της πόλης.
Με τη μεταστέγαση των δικαστηρίων της πρώην Σχολής Ευελπίδων πίσω από τον Άρειο Πάγο.
Η Δικαιοσύνη αλλάζει με την ανακατασκευή υποδομών στο δικαστικό μέγαρο Θεσσαλονίκης και σε όλη την ελληνική περιφέρεια, στη Λάρισα, την Καρδίτσα, τα Τρίκαλα.
Αλλάζει με την ανέγερση νέων δικαστικών μεγάρων στις Σέρρες, την Έδεσσα, το Κιλκίς, στη Λαμία και τον Βόλο.
Κυρίες και Κύριοι Δικαστές,
Η δικαιοσύνη αλλάζει.
Και φορείς των μεγάλων αλλαγών είμαστε όλοι εμείς. Είμαστε όλοι μαζί!
Πολιτική ηγεσία, ηγεσία της δικαιοσύνης, δικαστικές ενώσεις και δικαστικοί λειτουργοί όλων των κλάδων και όλων των βαθμών.
Κύριε Πρόεδρε της Ένωσης,
Με το βλέμμα στραμμένο, με ειλικρινές ενδιαφέρον, στα συμπεράσματα της Γενικής σας συνέλευσης, εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.
Σας ευχαριστώ!